De voorbije maanden is er heel wat te doen geweest rond de ‘ontwerpkaart’ met de meest kwetsbare waardevolle bossen, en het openbaar onderzoek dat eigenaars de gelegenheid moest bieden om binnen de 60 dagen een bezwaarschrift in te dienen. In de hoop zo te vermijden dat hun perceel als waardevol zonevreemd bos zou worden gekwalificeerd, quasi onbebouwbaar zou worden en aanzienlijk in waarde zou verminderen. Intussen is de storm weer gaan liggen middels de intrekking van de kaart door de Vlaamse regering.
Toch een kort woordje uitleg over de storm die Vlaanderen een tijd lang in haar greep had.
Van de 185.547 hectare bossen die Vlaanderen rijk is, heeft slechts 114.030 hectare een goede juridische bescherming. De bossen liggen in bosgebied, natuurgebied, buffergebied, groengebied of parkgebied. 63.273 Hectare heeft een ‘zonevreemde’ bestemming en bevindt zich onder meer in landbouwgebied, woonpark en verblijfsrecreatiegebied. Concreet betekent dit dat voor dit type van bossen de regels om tot ontbossing over te gaan, veel soepeler zijn, waardoor de bossen meer ‘bedreigd’ zijn dan bossen die zich bevinden in een groene bestemming.
De bescherming van ‘zonevreemd’ bos staat al meer dan twintig jaar ter discussie.
In het regeerakkoord 2014-2019 van de huidige Vlaamse Regering is opgenomen dat de acties uit de conceptnota ‘Plan van aanpak ruimtelijk bedreigde bossen’, goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 31 januari 2014, verder zullen worden uitgevoerd met als doel ecologisch waardevolle bossen buiten de geëigende bestemmingszones beter te beschermen.
Het ‘Plan van aanpak ruimtelijk bedreigde bossen’ houdt concreet in dat een waarderingsmethode werd goedgekeurd waarbij op basis van een multicriteria-analyse aan de ‘zonevreemde bossen’ een waarde wordt toegekend, die hun ecologische betekenis reflecteert. Na verdere uitzuivering wordt een toplaag bekomen met de meest waardevolle zonevreemde bossen. Op Vlaams niveau zal een proactief beleid worden gevoerd ter bescherming van deze zonevreemde bossen. Voor andere minder waardevolle zonevreemde bossen zal een omzendbrief de lokale besturen informeren en oplossingen aanreiken teneinde met de problematiek van de ruimtelijke bedreiging van deze bossen om te gaan.
Door het goedkeuren van artikel 90 ter van het Bosdecreet einde 2015, werden de criteria vastgelegd om de meest kwetsbare waardevolle zonevreemde bossen te identificeren. Aan de Vlaamse regering kwam vervolgens de taak toe om een kaart op te maken teneinde de beoogde bossen te visualiseren.
Wanneer medio 2016 een voorlopige kaart wordt goedgekeurd en aan diverse Vlaamse Overheidsdiensten wordt voorgelegd, volgen meer dan duizend opmerkingen. Gaande van de vaststelling dat andere vegetaties dan bos in aanmerking werden genomen, tot de onverenigbaarheid van de bijzondere bescherming van het bos met de uiteenlopende beleidsdoelstellingen van de verschillende diensten. Gevolg was dat de kaart werd aangepast en uiteindelijk einde maart 2017 werd goedgekeurd.
Medio mei 2017 werd de ontwerpkaart ter inzage gelegd in het kader van het openbaar onderzoek, dat burgers moet toelaten kennis te nemen van de kaart, na te gaan of de kaart een impact heeft voor hun perceel, te controleren of hun perceel terecht als ‘bos’ in aanmerking wordt genomen conform de definitie van artikel 3, § 1 Bosdecreet en de uitgewerkte formule op basis van de hoger vermelde criteria juist is toegepast, en desgevallend opmerkingen te maken.
Nauwelijks een week later werd de ontwerpkaart door de Vlaamse regering terug ingetrokken wegens de ontstane rechtsonzekerheid ingevolge de onverenigbaarheid van de kaart en de hieruit voortvloeiende bijzondere bescherming van zonevreemde bossen, met verleende stedenbouwkundige vergunningen.
Naast de intrekking van de kaart werd minister Schauvliege beopdracht met het uitwerken van een alternatieve regeling.
Intussen zijn reeds een aantal krachtlijnen bekend geraakt van de beoogde nieuwe bescherming voor zonevreemde bossen.
- De focus wordt niet gelegd op kleine versnipperde percelen. Vandaar dat een minimumoppervlakte zal worden ingevoerd waardoor een onderscheid wordt gemaakt tussen geïsoleerde percelen en aaneengesloten bosgebieden.
- Voor het berekenen van de ecologische waarde van het zonevreemd bos zullen nieuwe criteria worden uitgewerkt, waarbij wordt vertrokken van de biologische waarderingskaart.
- Daarnaast komt er een terreinverificatie waarbij ook de lokale betrokken actief zullen worden betrokken. De inkleuring als zonevreemd bos moet ter plaatse gebeuren, en niet op basis van luchtfoto’s. Bijgevolg wordt er niet langer gewerkt met het bestaande artikel 90 ter van het Bosdecreet dat de criteria omschrijft op basis waarvan tot de opmaak van de voorlopige kaart van waardevolle zonevreemde bossen werd overgegaan.
- Tot slot zal een correcte vergoedingsregeling worden uitgewerkt voor eigenaars wiens bouwgrond niet meer zal mogen worden bebouwd.
Voormelde principes vormen niet-bindende richtlijnen, die enkel een ‘indicatie’ geven van een mogelijke nieuwe regeling.
Zodra concrete ontwerpteksten van een nieuwe regeling beschikbaar zijn, geven wij graag tekst en uitleg.